عینالی کوه و تفرجگاهی زیبا در شهر تبریز است و گردشگران و زائران زیادی را به هنگام سفر به تبریز به خود جذب می کند. در ناحیه شمالی شهر تبریز، رشته کوه سرخ رنگی به نام عینالی (عون بن علی) قرار دارد که ارتفاع بلند ترین نقطه آن از سطح دریا ۱۹۶۰ متر است. در واقع، کوه عینالی به مجموعه ای از قله ها، تپه ها، دره ها و... گفته می شود که در مجموعه جفرافیایی معینی قرار گرفته اند. این کوه از سمت شمال به رودخانه تلخه رود ( آجی چای) و دره های شهرستان اهر، از شرق به چشمه کهلیک ( کهلیک بولاغی)، از جنوب به طرف فرودگاه تبریز و از غرب به خیابان ها و شهرک های شهر تبریز منتهی می شود.
بر فراز کوه عون بن علی بقعه ای وجود دارد که قدمت آن به دوره ایلخانی باز می گردد و منسوب به دو تن از فرزندان حضرت علی (ع) به نام های عون بن علی و زید بن علی است. این بنا در گذشته آتشکده و عبادتگاهی بوده است. بنا به نظر ژان پاتیست تاورنیه، جهانگرد فرانسوی این مکان در گذشته کلیسا بوده که پس از ورود اسلام به ایران، به مسجد و زیارتگاه تبدیل شده است. شیوه معماری بنا به سبک معماری دوره ایلخانی است و در مجموع از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی، ایوان، دو میل مناره توپر و پنج ستون سنگی بزرگ تشکیل یافته است. ستون های قدیمی در گذشته از جنس چوب بوده که در بازسازی ها ستون های سنگی جایگزین آنها شده اند. همچنین عمده مصالح به کار رفته در بنای بقعه، سنگ کوه سرخاب و اندکی آجر است.
این بقعه با داشتن مساحت زیاد، یکی از زیارتگاه های مهم شهر تبریز به شمار می رود . قرار گرفتن زیارتگاه در منطقه ای نسبتاً پر ازدحام با موقعیت و گردشگری مناسب، باعث رونق هر چه بیشتر این مکان است؛ به طوری که کوه سرخاب (قیزیل سو) به کوه عون بن علی شهرت یافته است.
ساختمان بنا در طی دوره های مختلف دستخوش آسیب های فراوان شده است. در واقع، بنا تا پایان قرن نهم سالم و آباد بوده، ولی پس از حمله امپراطوری عثمانی به کلی تخریب شد. سپس در دوره صفوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته ولی در اثر زلزله ویرانگر تبریز در سال ۱۱۹۳ هجری ویران شد. پس از آن بازسازی مجدد بنا در دوره قاجار انجام گرفته که به منظور جلوگیری از تخریب بنا اتاقی در سمت شمال احداث و به مجموعه اضافه شده است.
در سال های اخیر، بقعه عون بن علی مورد بازسازی اساسی قرار گرفته و همچنین در فهرست میراث فرهنگی نیز به ثبت رسیده است. با توجه به موقعیت کوهستانی بقعه، علاقه مندان به ورزش می توانند از مسیر کوهنوردی و صخره نوردی به این مکان دست یابند. همچنین، راه دسترسی ماشین رو و آسفالته از مسیر اتوبان پاسداران (کمربندی شمالی) تا بالای کوه و محوطه امامزاده امتداد داشته و روشنایی آن به طور کامل تامین شده است که شب ها جلوه‌ای خاص به این مکان می بخشد.
رشته‌کوه عینالی در گذشته عاری از هر گونه پوشش گیاهی بوده و خاک آن نیز از لایه‌های گچ و ماسه‌های رنگی تشکیل شده بود، ولی به تازگی، در راستای افزایش سرانه فضای سبز تبریز و تلطیف هوای شهر، طرح ویژه جنگل‌کاری در محدوده عینالی اجرا شده است.
