خانهی شهریار در محلهی مقصودیه سومین خانهی استاد در تبریز است که ۲۰ سال آخر عمر خود را در این خانه گذراند و متاسفانه دو خانهی قبلی تخریب شدهاند. قدمت این خانه که با مساحتی حدود ۲۴۱ متر مربع و زیربنای ۲۵۰ متر مربع در ۲ طبقه ساخته شده، مربوط به پهلوی دوم است. در سال ۱۳۶۷ و بعد از درگذشت استاد، شهرداری این خانه را خرید و در سال ۱۳۷۰ آن را تبدیل به موزهی ادبی شهریار کرد. لوازم شخصی و کتابهای استاد در این موزه نگهداری میشود. خانه حیاط کوچکی با حوض و باغچه دارد و در طبقهی اول کتابها، عکسها و لوازم شخصی استاد در معرض دید عموم قرار گرفته است. در این طبقه یک ساعت (چپگرد) هم نصب شده است که عقربههای آن به عقب بازمیگردد که طرح و شعر «ایرج نوبهار» به زبان ترکی روی آن نقش بسته است که به حسرت دوباره دیدن روزگار گذشته و ملاقات دوبارهی استاد اشاره دارد.
درباره استاد شهریار
استاد شهریار در سال ۱۲۸۵ در بازارچه میرزا نصرالله تبریز –واقع در منطقه چایکنار- چشم به جهان گشود. پدر وی، حاج میرزا آقا خشکنابی از وکلای مبارز دادگستری تبریز و مردی فاضل و از خوشنویسان دوره خود بود. در سال ۱۳۲۸ و در جریان حوادث مشروطیت در تبریز، پدرش وی را به روستای خشکناب –قمیش قورشاق- منتقل کرد و به این ترتیب دوره کودکی استاد در دامان طبیعت سپری شد که بعدها الهامبخش خلق منظومه «حیدربابا» شد. در سال ۱۳۰۰ و پس از پایان سیکل اول متوسطه در تبریز، برای ادامه تحصیل راهی تهران شد و تا ۱۳۰۳ در مدرسه دارالفنون به تحصیل پرداخت. پس از این دوره راهی مدرسه طب شد و از این پس زندگی پر فراز و نشیب او آغاز شد. چنین نقل شده است که ۷ ماه پیش از فارغالتحصیلی، استاد عاشق دختری میشود و پس از دریافت پاسخ رد، ترک تحصیل کرده و بصورت جدی به شعر روی میآورد. استاد شهریار، پس از یک دوره بیماری در ۲۷ شهریور سال ۱۳۶۷ به سرای باقی شتافت و بنا به وصیت خود در مقبرهالشعرای تبریز به خاک سپرده شد.
درباره موزه
در این موزه علاوه بر آثار چاپ شده استاد، دفاتر و اوراق بسیاری از آثار و اشعار ایشان به خط خود استاد و قرآنی که با خط نسخ نگاشته اند و برخی لوازم تحریر و وسایل شخصی و آلبوم های عکس محتوی تصاویر یادگاری این شاعر اندیشمند و فرزانه به معرض نمایش گذاشته شده است. خانه استاد شهریار یا موزه استاد شهریار مربوط به دوره پهلوی دوم است و درتبریز، محله مقصودیه شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۲۷۲۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساختمان این موزه، قبلا محل زندگی استاد شهریار، شاعر مشهور ایران بوده است.
این خانه در سال ۱۳۶۷ و بعد از درگذشت استاد، از سوی شهرداری تبریز خریداری شده و هم اکنون زیر نظر این نهاد اداره میشود. منزل استاد شهریار، در زیربنایی بالغ بر ۲۵۰ متر و مساحتی حدود ۲۴۱ متر در ۲ طبقه ساخته شدهاست. استاد دودهه آخر عمر خود را در این منزل سپری کرده است. بیش از ۵۰۰ قطعه از آثار و نیز وسایل شخصی شهریار شامل کتاب، دستخط و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی به همراه لوازم زندگی این شاعر تبریزی در موزه به نمایش گذاشته شدهاست.
این موزه در قسمت زیرزمین، دربرگیرنده عکسها و تصاویری از استاد شهریار، بخش سمعی-بصری و قسمتی مخصوص استراحت میهمانان و بازدیدکنندگان از موزه است. در بخش فوقانی نیز که در واقع بخش اصلی و قدیمیتر موزه ادبی استاد شهریار به شمار میرود، بخشهایی چون بخش اسناد قدیمی، عکسها، دستنوشتهها، وسایل شخصی شامل لباسها، کتابها، لوازمالتحریر، رختخواب و بستر استراحت استاد، تالار پذیرایی منزل استاد، هدایا، لوحهای تقدیر و تندیسهای این شاعر بزرگ قرار گرفتهاست. طبق اظهارات مسئول موزه های شهرداری تبریز پس از افتتاح این موزه از مردم دعوت شد که اسناد خودرا به موزه بیاورند. حتی بسیاری از شعرای آذربایجان نیز هدایایی را به موزه اهدا کرده اند از جمله کمانچه ی اهدایی گروهی ازبازدیدکنندگان جمهوری آذربایجان و شهر باکو که از موزه استاد شهریار باز دید کردند. همچنین شاعری از زنجان بشقابی قدیمی را به این موزه هدیه کرده است.
در موزه ادبی استاد شهریار همچنین سه تار معروف این شاعر بزرگ و آثار خط نستعلیق استاد شهریار در معرض دید عموم قرار گرفتهاست.
وجود اشیا شخصی استاد شهریار ، دست خط ایشان و حضور پسرش در این موزه جذابیت خاصی به این موزه بخشیده است و گردشگران زیادی از دیدن این موزه ادبی استقبال می کنند.
آدرس: آذربایجان شرقی٬ تبریز، خیابان ارتش، محله مقصودیه، خانه استاد شهریار