مقبره الشعرا تبریز

مقبره شعرا (آرامگاه شاعران) که قبلا به مقبره شعرای سرخاب معروف بود، یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است که شعرای نامداربسیاری چون خاقانی، اسدی طوسی، قطران تبریزی، شهریار و همچنین چند تن از نامداران همچون ثقه الاسلام درآن آرمیده اند. بقعه معروف به سید حمزه نیز در این مکان واقع شده است.

قدیمی ترین کتابی که نام مقبره الشعرای سرخاب را به صراحت دارد "نزهه القلوب" حمدلله مستوفی است که در سال 740 ه. ق تالیف شده است.

افراد مشهور دفن شده در مقبره الشعرا
طبق روایت های معتبر به دست آمده بیش از 320 شاعر، عارف و شخصیت مشهور و بنا به روایتی دیگر بیش تر از 400 نفر در این مکان به خاک سپرده شده اند. تمام افراد مدفون شده در مقبره الشعرا انسان های نامدار و فهیمی هستند که از شهرهای مختلف و با فرهنگ های گوناگون به تبریز آمده اند تا سبب غنای فرهنگی و هنری تبریز و همچنین همبستگی و افتخار این شهر شوند. در این جا می خواهیم شما را با افراد مشهور و نامداری که در در این مکان آرمیده اند آشنا نماییم. البته طبق اطلاعاتی که ما به دست آورده ایم اسامی تمامی آن ها مشخص نیست و از طرف دیگر معرفی و توضیح آن ها در این مقال نمی گنجد. پس به طور مختصر به معرفی مشهورترین آن ها می پردازیم:

سید محمد حسین بهجت تبریزی (شهریار)

محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار از جمله شاعران نامدار و شهیر دفن شده در مقبره الشعرا می باشد. وی در سال 1285 هجری شمسی در شهر تبریز به دنیا آمد و در ابتدای جوانی برای ادامه تحصیل به تهران رفت. هنگامی که به تهران وارد شد با استاد ابوالحسن خان صبا آشنا گشت و به یادگیری ردیف های موسیقی ایرانی و نواختن سه تار مشغول شد. هم زمان با یادگیری موسیقی به مدرسه دارالفنون رفت و تحصیلات علوم دینی خود را افزایش داد. سپس در سال 1303 وارد مدرسه طب و پزشکی شد و پس از آن شروع به سرودن اشعار خود به دو زبان فارسی و ترکی کرد که کم کم شهریار را به چهره ای شناخته شده در حوزه شعر و ادبیات معاصر فارسی کرد. در حدود سال های 1329 – 1330 بود که شعر معروف حیدر بابا را سرود و اثری جاودان در ادبیات فارسی را به جا گذاشت. حیدر بابا یکی از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی است که شهریار در آن اصالت و زیبایی شهر و دیار خود را به تصویر کشیده است.

شهریار در سال 1332 به تبریز باز می گردد و به دلیل شکست عشقی درس پزشکی را رها می کند. پس از آن که به عشق اول خود نرسید با یکی از بستگان خود ازدواج می کند و صاحب سه فرزند می شود. در سال های دهه 40 بود که شهریار به اوج شهرت خود رسید و خطاطی را هم تا مراتب بالا طی کرد. همچنین دیوان اشعار فارسی و ترکی او بارها به چاپ رسید و نایاب شد. پس از آن در سال 1354 همسر خود را از دست داد و پس از طی یک دوره طولانی بیماری در سال 1367 در بیمارستان مهر تهران بستری شد و از دنیا رفت. بنا به وصیت شهریار او را در مقبره الشعرا تبریز به خاک سپردند.

روز درگذشت محمد حسین بهجت تبریزی شاعر نامی و شهیر آذربایجانی 27 شهریور است. این روز با تصویب شورای انقلاب فرهنگی به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی برگزیده شد. به همین سبب هم در همه جای ایران برنامه های متعددی برای بزرگداشت یاد و خاطره این شاعر توانمند فارسی برگزار می شود.

tabriz5

معماری مقبره الاشعرا

در مورد معماری مقبره الشعرا پژوهش های چندانی به عمل نیامده است؛ اما مصاحبه هایی با معمار آن انجام شده که می تواند به فهم هر چه بیشتر طراحی و معماری این اثر کمک کند. سازه ای که تلفیقی از هنر معماری مدرن و سنتی را در خود جای داده است و به گونه ای طراحی شده که بتواند حس ارتباطی بین بیننده و تازه بودن طرح برقرار کنند. هدف از اجرای چنین طرحی از دست ندادن جذابیت معماری در گذر زمان بود.

معمار بنا، آقای فرزانمهر در مورد ساخت و استحکام ساختمان مقبره الاشعرای تبریز می گوید:

برای اجرای طرح و مطمئن شدن از مقاوم بودن زمین ابتدا پنج لایه از زمین را کوبیدیم تا به مقاومتی برابر 1.2 کیلوگرم به ازای هر سانتی متر مربع به دست آوریم. هسته اصلی این سازه فلزی است و با قطعه های بتونی پوشانده شده است. بنای اصلی مجموعه مقبره الشعرا بیش از 30 متر ارتفاع دارد و در طول سال ها به یکی از نمادهای هویتی، هنری و فرهنگی تبریز تبدیل شده است.

آقای فروزانمهر همچنین در مورد طرحی که ارایه کرده بود اشاره کرد که اگر در همان زمان این طرح به درستی و به صورت کامل اجرا می شد می توانست تا 500 سال دوام و ماندگاری داشته باشد.

6a0d6e2e a0f1 4c33 af6a 7d89312b5f84