هرثمه بن اعین مشهور به خواجه مراد، طبق برخی منابع از یاران حضرت علی بن موسی الرضا (ع) بوده است. مقبره وی در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مشهد، در سمت جنوب جاده فریمان و بر بلندی های مشرف بر رشته کوه بینالود قرار گرفته است.
این آرامگاه همچنین در فاصله سه کیلومتری از خواجه اباصلت واقع شده است. مردم به دلیل اینکه ایشان شخصیتی بسیار مومن و پایبند به معنویات بودند، لقب خواجه مراد را برایش انتخاب نمودند. حاج محمد علی درویش، ملقب به نور علیشاه، این محل را در زمان معاصر ساخته و تحت مراقبت و حفاظت خود قرار داده است. این بنا اکنون توسط اداره اوقاف و امور خیریه خراسان اداره می شود.
برخی منابع وی را از سرداران مأمون معرفی می کنند که از مدینه تا توس، امام رضا (ع) را همراهی نمود و پس از شهادت آن امام، دست به افشاگری علیه مأمون زد و به دلیل این افشاگری، در سال ۲۱۰ قمری کشته شد. اما برخی منابع دیگر، او را حاکم خراسان در زمان هارون می دانند که در زندان مأمون توسط فضل ابن سهل به قتل رسیده است. این گونه به نظر می رسد که تا سال هزار و سیصد قمری، بنای چشم گیری برای آرامگاه هرثمه بین اعین ساخته نشده بود.
گنبد این بنا هرمی شکل بوده و بصورت یک پنج ضلعی می باشد که با شیروانی پوشیده شده است. اصل این بنا اتاقی ۴ در ۴.۵ متر است که در اطراف آن اتاق هایی به صورت جدا از هم، برای استراحت مسافرین در نظر گرفته شده است. این مقبره دارای ایوانی با آیینه کاری و دو گلدسته کم ارتفاع با کاشیکاری می باشد. در نماى شمالى، ایوان بزرگى به ارتفاع ۵ متر بنا شده که داراى تزئینات آیینه کارى است. پشت ایوان نیز با کاشى هاى هفت رنگ زینت شده است. بر فراز ایوان و دو سوى آن، دو گلدسته کم ارتفاع کاشى کارى شده وجود دارد که به نماى ورودى جلوه خاصى بخشیده است.
ایوان داخل آرامگاه به همت متولی خواجه اباصلت، آیینه کاری شده است و بر پیشانی بنا به کاشی نوشته شده “مقبره شریفه هرثمه بن اعین مشهور به خواجه مراد” که در سنه ۲۱۰ وفات یافته اند. علاوه بر جذابیت صخره ها و کوههای موجود در منطقه، این مکان از نظر کانی شناسی نیز بسیار غنی بوده و برخی از کانی های کمیاب را می توان در این مکان یافت. به عنوان مثال می توان به مسکویت پرمانند اشاره نمود که در شرایط تشکیل مواد آذرین، در توده های گرانیتی این پهنه یافت می شود. ضمن اینکه بلورهای زیبا و کشیده تورمالین نیز در این مکان به صورت گسترده مشاهده و یافت می شود.
برای رفتن به آرامگاه خواجه مراد، از مسیر فرعی جاده بهشت رضا مشهد، یک انشعاب به سمت راست جاده، جدا می شود که با قرار گرفتن در این مسیر می توانید به سمت این کوه های زیبا حرکت کنید.
در اولین ورودی آرامگاه، بازارچه ای قرار دارد که در آن سوغات و به ویژه صنایع دستی شهر مشهد به فروش می رسد. اگر قصد خرید صنایع سنگی و خصوصاً دیگچه و دیزی سنگی را دارید، می توانید از این مکان بازدید نمایید. علاوه بر این بازارچه، محوطه آرامگاه خواجه مراد، مجهز به رستوران، سرویس بهداشتی و اتاق هایی برای اقامت مسافران و زائرین می باشد. همچنین در کنار آرامگاه که در کمرگاه ساکت و دور افتاده از کوه قرار دارد، چشمه آب زلالی به چشم می خورد.
