مقدمه
اباصلت هروی، خادم و امین امام رضا (ع) به روایت تاریخ بوده که در دم شهادت آن حضرت حاضر بوده و بنابراین هنوز و تا امروز نیز آرامگاهش در مشهد محل حضور بسیاری از زائران ثامن الحجج(ع) است.
آرامگاه خواجه اباصلت
به استناد بعضی از روایات و منابع، عبدالسلام بن صالح بن سلیمان ایوب بن میسره مشهور به خواجه اباصلت هروی از دانشمندان، محدثین و راویان به نام عصر خود بوده است. تاریخ نویسان او را گاهی غلام، گاهی برده و گاه محدث و متکلم و راوی بسیار مشهور و دانشمندی نامدار و نیز در برخی از متون، او را از ثروتمندانی که علما را مورد ملاطفت قرار می داده است، معرفی کرده اند ولی مردم او را خادم و محرم امام رضا (ع) می دانند که در دم شهادت آن حضرت حاضر بوده است.
وی در حدود سال ۱۶۰ هجری قمری در مدینه متولد شد و به این دلیل که اجدادش از هرات بوده اند به اباصلت هروی معروف گردیده است. وی پس از ورود امام رضا (ع) به خراسان به نزد امام آمد و در زمره همراهان نزدیک حضرت رضا (ع) قرار گرفت و راوی بدون واسطه چگونگی شهادت آن حضرت به دست مأمون عباسی است. وی با توجه به رخدادهای سیاسی دوران عباسیان تا هنگام وفاتش به دور از انظار زندگی می کرد.
اباصلت با اين که از راويان اهل سنت نيز روايات زيادي نقل کرده و در بين آنها نيز به صدق و راستي معروف است، اما شيداي ولايت و عاشق اهل بيت پيامبر:، خصوصا علي بن موسي الرضا(ع) بود. تا جايي که افتخار خدمتگذاري آن حضرت را به دست آورد و محرم اسرار آن امام همام(ع)گرديد .
از روايات زيادي استفاده مي شود که اباصلت مورد عنايت و توجه حضرت امام رضا(ع) بود و امام او را بسيار دوست مي داشت. در پيشبرد محافل و مجالس او را همراه خود مي برد. و در مواقع خاص تذکرات بسيار سازنده اي به او مي داد و شخصيت ايماني او را پرورش مي داد .
ابن حجر ميگويد: اباصلت در همه مجالس و محافل با امام رضا(ع)بود و هنگام مناظرات و احتجاجات امام با روساي اديان و متکلمان و دانشمندان حاضر بودند. اباصلت بعد از شهادت جانسوز علي بن موسي الرضا (ع) دوباره به نيشابور بازگشت و به مناظرات وبحثهاي علمي و حديثي مشغول شد .
اباصلت در آخر شوال ۲۳۶ قمری دار فانی را وداع گفت. بنای پیشین آرامگاه گویا بقعه های نیمه مخروبه بوده که همزمان با گسترش شهر و به همت کربلایی محمد علی درویش از عرفای سده هشتم هجری به صورت یک بنای چهار ضلعی با گنبدی بر فراز آن تجدید بنا گردید که از چهارسو به وسیله چهار درگاهی با بیرون ارتباط پیدا می کرد.
در سال های اخیر بنای آرامگاه با زیر بنای ۹۲۰ متر مربع و با شیوه جدید بازسازی شده و نمای ضریح به نام امام هشتم (ع) به صورت هشت ضلعی طراحی و ساخته شده است و در کنار آن نیز تسهیلاتی از جمله خدمات رفاهی، رستوران، چایخانه، بخش اداری، تجاری و پارکینگ برای زائرین فراهم شده است.
فضای اطراف آرامگاه خواجه اباصلت هروی، از قبرستان های مشهد است و قبور زیادی در محوطه و بیرون آرامگاه دفن شده اند.
آرامگاه خواجه اباصلت در کنار جاده مشهد به فریمان در فاصله ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد و نرسیده به بهشت رضا (ع) واقع است.
مزار خواجه اباصلت از مکان هایی است که بیشتر زائران حضرت امام رضا (ع) به دیدن آن می روند.
